Sông Tiền hứng chịu ô nhiễm từ lồng bè cá tự phát

Đồng bằng sông Cửu Long đang ngày càng ô nhiễm và trở thành dòng "sông chết" bởi những lồng cá bè nuôi dày đặc trên sông.

Tình trạng trên đã gây ra nhiều hậu quả nặng nề không chỉ khiến môi sống, hệ sinh thái mặt nước xung quanh ô nhiễm nặng nề mà ngay chính những người dân nuôi cá bè cũng phải gánh chịu những hệ quả về sức khỏe nghiêm trọng. Tuy nhiên,  tình trạng trên vẫn kéo dài mà chưa có giải pháp hữu hiệu để khắc phục khiến tình trạng ô nhiễm đang ngày một trầm trọng hơn, đến mức báo động.

Đủ loại chất thải từ các lồng bè tự phát trên Sông Tiền

Hiện nay, thì ngành chăn nuôi những loài này đang ngày càng " lên ngôi" phát triển và nở rộ hơn bao giờ hết, khi mà nguồn lợi tự nhiên từ hầu hết các loại thủy hải sản như tôm cá, cua ốc… trong tự nhiên đều đã cạn kiệt. Theo thống kê ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long thời gian qua đã có những bước phát triển vượt bậc về diện tích và sản lượng nuôi trồng với quy mô lớn. Trong năm 2012, sản lượng thủy sản của cả vùng ước đạt hơn 2,2 triệu tấn, trong đó cá nuôi là 1,7 triệu tấn và tôm là gần 400 nghìn tấn.... Có thể nhận thấy được rằng, việc chăn nuôi thủy sản lồng bè đã đem lại rất nhiều lợi ích, mặt tích cực cho người dân. Song song đó là mặt trái của nó là sự ô nhiễm môi trường do mất cân bằng sinh thái, do tác động quá lớn của con người vào dòng chảy tự nhiên cũng như lượng hóa chất, thuốc chữa bệnh, thức ăn chăn nuôi khổng lồ thải ra đã có những tác động tiêu cực tới hệ sinh thái, tới những loài động thực vật khác sinh sống ở trên sông.

Ô nhiễm từ lồng bè

Hiện nay, ở khúc sông Tiền đoạn đi qua thành phố Mỹ Tho có hàng ngàn những lồng nuôi cá bè của ngư dân được dựng lên. Tại đó, mỗi ngày những lồng cá bè này được cung cấp hàng trăm tấn thức ăn chăn nuôi cùng nhiều loại thuốc chữa bệnh, thuốc ngừa bệnh khiến mặt nước dòng sông bị ô nhiễm nặng nề. Đó là chưa kể chính bản thân hàng trăm hộ gia đình đang sinh sống trên lồng bè để chăn nuôi ấy cũng thải chất, nước thải sinh hoạt gây ra nhiều hệ lụy xấu về ô nhiễm môi trường. Hậu quả của việc này là nguồn nước ở sông Tiền hiện nay vô cùng ô nhiễm, khiến hộ dân không thể sử dụng trong sinh hoạt được nữa. Nhiều người mưu sinh bằng nghề khai thác thủy sản trên sông than thở rằng, do nước sông quá ô nhiễm mà nguồn lợi tự nhiên đã gần như biến mất, đặc biệt là tại khu vực xung quanh những khu vực có nhiều lồng nuôi cá bè. Tuy nhiên, không chỉ riêng ở khu vực cầu Rạch Miễu mà hàng trăm ngàn các khu lồng bè như vậy đã mọc lên ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Từ vùng thượng nguồn sông Hậu, sông Tiền ở An Giang, Đồng Tháp cho tới vùng hạ lưu sông Cổ Chiên, sông Hàm Luông, sông Tiền ở vùng Trà Vinh, Bến Tre, Tiền Giang…người ta cũng có thể dễ dàng bắt gặp những khu vực chăn nuôi bán tự nhiên trên mặt nước như vậy của người dân.

Các hoạt động nuôi trồng thủy sản và chế biến thủy sản ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long đã phát sinh các nguồn chất thải rắn, chất thải lỏng, khí thải gây ô nhiễm môi trường, với các nguồn thải chính như:  nguồn thức ăn dư thừa thối rữa bị phân hủy, các loại hóa chất và thuốc kháng sinh, các loại khoáng chất Diatomit, Dolomit, lưu huỳnh đọng, các chất độc hại có trong đất phèn... Nguồn nước thải trong ngành chế biến thủy sản, chủ yếu được thải ra từ nước rửa nguyên liệu, sơ chế nguyên liệu, chế biến sản phẩm, các nguồn nước vệ sinh nhà xưởng sản xuất, nước rửa máy móc, dụng cụ trong các phân xưởng chế biến... Tất cả những loại hóa chất trên đã làm tăng mức độ ô nhiễm môi trường.

Ô nhiễm từ lồng cá tự phát đang là vấn đề "nóng bỏng "

Nguyên nhân gây ra ô nhiễm thì có nhiều và chủ yếu là do sự phát triển quá nhanh của dân số và sự đông đúc của những khu đô thị cũng như chất thải từ các khu công nghiệp. Bản thân những người chăn nuôi thủy sản trên lồng bè ở dòng sông cũng là nguyên nhân chủ yếu gây ra tình trạng trên bởi vô số những chất thải trong chăn nuôi mà họ thải ra. Nó không chỉ là ô nhiễm môi trường nước xung quanh khu vực nuôi thủy sản mà còn ảnh hưởng rất nhiều tới những vùng khác, đặc biệt là dưới hạ lưu. Vì vậy, để cân bằng bài toán phát triển kinh tế và gìn giữ môi trường, duy trì sự bền vững tự nhiên của hệ sinh thái xung quanh đang là vấn đề nan giải, cần sự chung tay của nhiều cơ quan và cả chính những người dân nữa.

Những giải pháp cấp thiết

Công tác quy hoạch phát triển nuôi trồng thủy sản cần dựa trên cơ sở phân vùng sinh thái, phát triển hạ tầng kỹ thuật cấp thoát nước và xử lý chất thải đối với ngành nuôi trồng thủy sản công nghiệp, thâm, canh...Quy hoạch đồng bộ, đáp ứng đầy đủ những yêu cầu về vệ sinh môi trường, ngăn ngừa bệnh dịch và các quy chuẩn môi trường đã quy định thì chắc chắn sẽ tạo ra một môi trường chăn nuôi bền vững, ổn định và ít ảnh hưởng tới hệ sinh thái xung quanh. 

Chủ đầu tư canh tác nuôi trồng và chế biến thủy sản phải tập trung đầu tư và vận hành các hệ thống thu gom tập trung, phân loại hợp lý chất thải rắn công nghiệp và sinh hoạt, quản lý lưu giữ và chuyển giao chất thải rắn nguy hại theo đúng quy định, cũng như phải có hệ thống xử lý nước thải tập trung, hệ thống xử lý khí thải đạt tiêu chuẩn về môi trường... Góp phần bảo vệ sức khỏe cho người lao động tại các doanh nghiệp nuôi trồng và chế biến thủy sản và người dân trong khu vực nuôi trồng thủy sản lớn, như một vựa cá tôm của cả nước này.

Ngoài ra, tích cực đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát các hoạt động bảo vệ môi trường của các doanh nghiệp, cá nhân, những nơi tập trung đông đúc những lồng cá bè trên sông, nhất là cần kiên quyết xử lý triệt để những hành vi vi phạm các quy định của pháp luật. Đồng thời, nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường cho các chủ đầu tư và các chủ doanh nghiệp, người dân nhằm tăng cường hiệu lực quản lý về môi trường đối với các cơ sở nuôi trồng và chế biến thủy sản. Vì vậy, việc giáo dục, tuyên truyền, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường để mọi người cùng hiểu, cùng ngăn chặn tình trạng ô nhiễm là việc làm hết sức cần thiết.